[เหตุผลที่ 1]ที่ “เมาลา” ในวันฆอดีรคุม มิอาจให้ความหมายเป็นอื่นได้นอกจาก “ผู้ปกครอง” นั้นเพราะว่า คนที่อยู่ในเหตุการณ์ในวันนั้น(18 ซูลฮิจญะฮ์) ไม่มีใครเข้าใจ “เมาลา” เป็นอื่นเลยยกเว้นในความหมายของ “ผู้ปกครอง”
“เมาลา” ในวันฆอดีรคุม มิอาจให้ความหมายเป็นอื่นได้นอกจาก “ผู้ปกครอง” นั้นเพราะว่า ผู้คนที่อยู่ในเหตุการณ์ในวันนั้น(18 ซูลฮิจญะฮ์) ไม่มีใครเข้าใจ “เมาลา” เป็นอื่นเลย ยกเว้นในความหมายของ “ผู้ปกครอง” เช่น ฮิซาน บิน ซาบิต นักกวีที่มีชื่อเสียงในยุคนั้น ได้ขออนุญาตท่านศาสดา ศ. อ่านบทกวีเกี่ยวกับเหตุการณ์ดังกล่าวว่า
يُنَادِيهِمْ يَوْمَ اَلْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْ بِخُمٍّ وَ أَسْمِعْ بِالنَّبِيِّ مُنَادِياً
أَلَسْتُ أَنَا مَوْلاَكُمْ وَ وَلِيَّكُمْ فَقَالُوا وَ لَمْ يَبْدُوا هُنَاكَ اَلتَّعَامِيَا
إِلَهُكَ مَوْلاَنَا وَ أَنْتَ وَلِيُّنَا وَ لاَ تَجِدَنْ فِي اَلْخَلْقِ لِلْأَمْرِ عَاصِياً
فَقَالَ لَهُ قُمْ يَا عَلِيُّ فَإِنَّنِي رَضِيتُكَ مِنْ بَعْدِي إِمَاماً وَ هَادِياً
ท่านศาสดา ศ.ได้เรียกพวกเขาให้มารวมกันในวันเฆาะดีร ณ คุม เพื่อฟังสิ่งที่นบี ศ. ได้เรียกมา
ท่าน ศ. กล่าวว่า ฉันมิได้เป็นนายและเป็นผู้ทรงสิทธิ์เหนือชีวิตของพวกท่านดอกหรือ ? พวกเขาตอบอย่างตรงไปตรงมาโดยไม่อ้อมค้อมทันทีว่า
พระผู้เป็นเจ้าของท่าน คือนายของพวกเรา และตัวท่าน คือผู้มีอำนาจเหนือชีวิตของพวกเรา การที่เรายอมรับวิลายะฮฺของท่านจะไม่ทำให้เราระหกระเหิน
เมื่อนั้นแหละท่านศาสดา ศ. กล่าวกับท่านอะลีว่า ลุกขึ้นเถิดฉันได้เลือกให้เจ้าเป็นอิมามและผู้ชี้นำทางประชาชาชติหลังจากฉัน
ต่อมาท่านศาสนทูตแห่งอัลลอฮ์ ซ.บ. จึงกล่าวว่า
مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ
ใครก็ตามที่ฉันเป็นผู้ปกครองเขา อะลีผู้นี้ก็เป็นผู้ปกครองเขาด้วย
และเวลานั้นเอง ท่านศาสนทูตแห่งอัลลอฮ์ จึงกล่าวขอดุอาฮ์ โดยมีใจความว่า : โอ้อัลลอฮ์ โปรดเป็นมิตรกับผู้ที่เป็นมิตรกับอะลี และโปรดเป็นศัตรูกับผู้ที่เป็นศัตรูกับเขา[1]
นี้คือพยานบุคคลที่อยู่ในเหตุการณ์เฆาะดีร-กุม ในวันนั้น และเป็นกลุ่มคนที่มีความรอบรู้ในด้านภาษาเป็นอย่างดี เพราะพวกเขาคือนักกวีชั้นนำของโลกอิสลามในเวลานั้น และจะเห็นได้ว่าพวกเขาได้ให้นิยาม และคำจำความของเมาลา ในวจนะของท่านนบี ศ. ว่า คือ “ผู้ปกครอง ผู้ทรงสิทธิ์เหนือชีวิต” ความว่า ฮัซซาน บิน ซาบิต นักกวี ได้ขออนุญาตท่านศาสดา ศ. ถ่ายทอดคำพูดของท่าน ศ. ออกมาเป็นบทกวี ซึ่งโวหารที่ ฮัซซาน บิน ซาบิต ได้ใช้ในวันนั้นได้แทนที่คำว่า เมาลา ด้วยคำว่า อิมาม นั้นหมายถึง ผู้นำ ผู้ปกครอง โดยใช้สำนวนว่า
قُمْ يَا عَلِيُّ فَإِنَّنِي رَضِيتُكَ مِنْ بَعْدِي إِمَاماً وَ هَادِياً
“ลุกขึ้นเถิดโอ้อะลี ฉันได้เลือกเจ้าให็เป็นอิมามและผู้ชี้นำทางประชาชาชติหลังจากฉันแล้ว”
เป็นที่ประจักษ์ว่า ฮัซซาน บิน ษาบิต ได้แทนที่คำว่า เมาลา ในคำพูดของท่านศาสดา ศ. ด้วยคำที่มีความหมายใกล้เคียงที่สุดคือ อิมาม หรือผู้นำ ในขณะที่ฮัซซานคือผู้เชี่ยวชาญภาษาอาหรับและเป็นนักกวีย่อมมีการใช้ภาษาได้ดีกว่าคนอื่น
ฮะดีษเฆาะดีรเป็นหนึ่งในหลักฐานสำคัญและยิ่งใหญ่ ที่ยืนยันถึงความประเสริฐของท่านอิมามอะลี อ. ที่มีเหนือบรรดาเซาะฮาบะฮฺทั้งหลายทั้งในด้านความรู้ ความศรัทธา โดยเฉพาะอย่างยิ่งสภาวะการเป็นผู้นำ(อิมาม)ที่สืบต่อจากท่านศาสดา ศ.
แหล่งอ้างอิง :
[1]- ตัวบทฮะดิษ
وَ مِنْ ذَلِكَ مَا رَوَاهُ أَبُو بَكْرِ بْنُ مَرْدَوَيْهِ اَلْحَافِظُ عِنْدَهُمْ بِإِسْنَادِهِ إِلَى أَبِي سَعِيدٍ اَلْخُدْرِيِّ : أَنَّ اَلنَّبِيَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ دَعَا اَلنَّاسَ إِلَى عَلِيٍّ فِي غَدِيرِ خُمٍّ أَمَرَ بِمَا كَانَتْ تَحْتَ اَلشَّجَرَةِ مِنْ شَوْكٍ فَقُمَّ وَ ذَلِكَ ثُمَّ دَعَا اَلنَّاسَ إِلَى عَلِيٍّ فَأَخَذَ بِضَبْعَيْهِ فَرَفَعَهُمَا حَتَّى نَظَرَ اَلنَّاسُ إِلَى بِيَاضِ إِبْطَيْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ لَمْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى نَزَلَتْ هَذِهِ اَلْآيَةُ اَلْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ اَلْإِسْلاٰمَ دِيناً
فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ اَللَّهُ أَكْبَرُ عَلَى إِكْمَالِ اَلدِّينِ وَ إِتْمَامِ اَلنِّعْمَةِ وَ رِضَى اَلرَّبِّ بِرِسَالَتِي وَ اَلْوَلاَيَةِ لِعَلِيٍّ ثُمَّ قَالَ اَللَّهُمَّ مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ اَللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاَهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ اُنْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اُخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ فَقَالَ حَسَّانُ بْنُ ثَابِتٍ يَا رَسُولَ اَللَّهِ أَ تَأْذَنُ لِي أَنْ أَقُولَ أَبْيَاتاً فَقَالَ قُلْ عَلَى بَرَكَةِ اَللَّهِ فَقَالَ حَسَّانُ يَا مَعْشَرَ مَشِيخَةِ قُرَيْشٍ اِسْمَعُوا شَهَادَةَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ أَنْشَأَ يَقُولُ
يُنَادِيهِمْ يَوْمَ اَلْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْبِخُمٍّ وَ أَسْمِعْ بِالنَّبِيِّ مُنَادِياًأَ لَسْتُ أَنَا مَوْلاَكُمْ وَ وَلِيَّكُمْفَقَالُوا وَ لَمْ يَبْدُوا هُنَاكَ اَلتَّعَامِيَاإِلَهُكَ مَوْلاَنَا وَ أَنْتَ وَلِيُّنَاوَ لاَ تَجِدَنْ فِي اَلْخَلْقِ لِلْأَمْرِ عَاصِياًفَقَالَ لَهُ قُمْ يَا عَلِيُّ فَإِنَّنِيرَضِيتُكَ مِنْ بَعْدِي إِمَاماً وَ هَادِياًقَالَ فَلَقِيَهُ عُمَرُ بْنُ اَلْخَطَّابِ بَعْدَ ذَلِكَ فَقَالَ هَنِيئاً لَكَ يَا اِبْنَ أَبِي طَالِبٍ أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَيْتَ مَوْلاَيَ وَ مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ
وَ مِنْ ذَلِكَ رِوَايَةُ اَلشَّيْخِ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ اَلْمَرْزُبَانِيُّ لِهَذَا اَلْحَدِيثِ أَيْضاً بِأَلْفَاظِهِ فِي أَوَاخِرِ اَلْجُزْءِ اَلرَّابِعِ مِنْ كِتَابِ مِرْقَاةِ اَلشِّعْرِ إِلَى آخِرِ اَلْأَبْيَاتِ اَلَّتِي أَنْشَدَهَا حَسَّانُ بْنُ ثَابِتٍ
———-
قال الحافظ أبو عبد اللّه محمد بن يوسف القرشي الكنجي الشافعي المقتول سنة ٦٥٨ في «كفاية الطالب في مناقب علي بن أبي طالب» ص ٦٤ بعد نقل حديث الغدير:
قلت: هذا حديث مشهور حسن روته الثقات، و انضمام هذه الأسانيد بعضها الى بعض حجة في صحة النقل، و لو لم يكن في محبة علي (عليه السلام)الا دعاء النبي (صلى اللّه عليه و سلم) لمحب علي بكل خير لكان فيه كفاية لمن وفقه اللّه عز و جل، فكيف و قد دعا رسول اللّه (صلى اللّه عليه و سلم) ربه عز و جل بموالاة من والاه و بمحبة من أحبه و بنصر من نصره.
و على وفق النص قال حسان بن ثابت في المعنى
يناديهم يوم الغدير نبيهم* * * بخم فأسمع بالرسول مناديا
فقال فمن مولاكم و وليكم* * * فقالوا و لم يبدوا هناك التعاميا
إلهك مولانا و أنت نبينا* * * و لم تلق منا في الولاية عاصيا
فقال له: قم يا علي فاننى* * * رضيتك من بعدي اماما و هاديا
فمن كنت مولاه فهذا وليه* * * فكونوا له أنصار صدق مواليا
هناك دعا اللهم وال وليه* * * و كن للذي عادى عليا معاديا
فقال النبي (صلى اللّه عليه و سلم): يا حسان لا تزال مؤيدا بروح القدس ما نافحت عنا بلسانك
