ชีอะฮ์ คือ กลุ่มชนที่มีความเชื่อว่าตำแหน่งผู้นำภายหลังจากท่านศาสดา ศ. เป็นหน้าที่ของท่านอิมามอะลี อ. และลูกหลานอีก 11 ท่าน ซึ่งทั้งหมดสืบเชื้อสายมาจากท่านศาสดา ศ. ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากอัลลอฮ์ ซ.บ.
ชีอะฮ์ คือ กลุ่มชนที่มีความเชื่อว่าตำแหน่งผู้นำภายหลังจากท่านศาสดา ศ. เป็นหน้าที่ของท่านอิมามอะลี อ. และลูกหลาน(อีก 11 ท่าน) ซึ่งทั้งหมดสืบเชื้อสายมาจากท่านศาสดา ศ. ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากอัลลอฮ์ ซ.บ.
เช่น อิบนิ อะซีร นักภาษาศาสตร์ และนักประวัติศาสตร์ชาวซุนนี่ห์ ได้ให้นิยามชีอะห์ไว้ว่า
وَقَدْ غلَب هَذَا الِاسْمُ عَلَى مَنْ يَتَوالى عَلِيًّا وأَهلَ بَيْتِهِ، رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجمعين، حَتَّى صَارَ لَهُمُ اسْمًا خَاصًّا فإِذا قِيلَ: فُلَانٌ مِنَ الشِّيعة عُرِف أَنه مِنْهُمْ
คำว่าชีอะฮ์ได้ถูกเอ่ยเป็นครั้งแรกโดยท่านศาสดา ศ. ซึ่งนักฮะดีซ และนักตัฟซีรที่มีชื่อเสียงของชาวอะฮ์ลิซซุนนะฮ์ท่านหนึ่งคือ ซุยูฏีย์ ได้บันทึกไว้ในหนังสือ ตัฟซีรอัดดุรุลมันซูรตอนอธิบายโองการ
{إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}
แท้จริง บรรดาผู้ศรัทธาและประกอบความดีทั้งหลาย ชนเหล่านั้น พวกเขาเป็นมนุษย์ที่ดียิ่ง(ซูเราะห์อัล-บัยยินะห์ อายะที่ 7)
وَأخرج ابْن عَسَاكِر عَن جَابر بن عبد الله قَالَ كُنَّا عِنْد النَّبِي صلى الله عَلَيْهِ وَسلم فَأقبل عَليّ فَقَالَ النَّبِي صلى الله عَلَيْهِ وَسلم
อิบนุอะซากิร รายงานมาจากท่านญาบิร บิน อับดุลลอฮฺ อันซอรียฺว่า ญาบิรกล่าวว่าพวกเราอยู่กับท่านศาสดา ศ. และได้ยินท่านกล่าวว่า
وَالَّذِي نَفسِي بِيَدِهِ إِن هَذَا وشيعته لَهُم الفائزون يَوْم الْقِيَامَة
ฉันขอสาบานต่อผู้ที่ชีวิตของฉันอยู่ในพระหัตถ์ของพระองค์ แท้จริงชายผู้นี้ (อะลี) และชีอะฮฺของเขาคือผู้ได้รับชัยชนะในวันกิยามะฮ์
นับตั้งแต่วันที่ท่านศาสดา ศ. ได้กล่าวประโยคนี้ออกมาทำให้ท่านซัลมาน อัมมาร มิกดาร และเซาะฮาบะฮฺคนอื่นของท่านศาสดา ศ. รวมไปถึงบรรดานักต่อสู้เฉกเช่น ฮิจรฺ บิน อะดียฺ เซาะอฺเซาะอฺติบนิ ซูฮาน มาลิก อัชตัร อะดียฺ บิน ฮาตัม และคนอื่นได้ถูกเรียกว่าเป็นชีอะฮฺของอะลี
درالمنثور، ج8، ص589 المؤلف: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هـ)، الناشر: دار الفكر – بيروت، عدد الأجزاء: 8
فتح القدير، ج5، ص582 المؤلف: محمد بن علي بن محمد بن عبد الله الشوكاني اليمني (المتوفى: 1250هـ)، الناشر: دار ابن كثير، دار الكلم الطيب – دمشق، بيروت، الطبعة: الأولى – 1414 هـ
تاريخ دمشق، ج42، ص371 المؤلف: أبو القاسم علي بن الحسن بن هبة الله المعروف بابن عساكر (المتوفى: 571هـ)،المحقق: عمرو بن غرامة العمروي، الناشر: دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، عام النشر: 1415 هـ – 1995 م، عدد الأجزاء: 80 (74 و 6 مجلدات فهارس
จากฮะดีซข้างต้นแสดงให้เห็นว่า ชีอะฮฺ ได้ถูกกล่าวขานตั้งแต่สมัยของท่านศาสดา ศ. ซึ่งท่านเป็นผู้กล่าวเป็นคนแรก
ชีอะฮฺที่ท่านกล่าวถึงคือชีอะฮฺของอะลี อ. หรือผู้ที่ปฏิบัติตามแนวทางของอะลีภายหลังจากท่าน ฉะนั้น คำใส่ร้ายที่กล่าวหาว่าชีอะฮฺเกิดจากอับดุลลอฮฺ บิน ซะบะฮฺ จึงเป็นสิ่งไม่ถูกต้องเพราะ คำว่าชีอะฮฺเป็นที่รู้จักกันดีก่อนที่จะมีผู้อุปโลกน์อับดุลลอฮฺ บิน ซะบะฮฺขึ้นมา หรืออย่างน้อยสุดชีอะฮฺเกิดตั้งแต่สมัยของท่านศาสดา ศ. จึงไม่มีความเกี่ยวข้องกับอับดุลลอฮฺ บิน ซะบะฮฺ แต่อย่างใด
- แนวทางปฎิบัติของชีอะห์
โดยหลักการบรรดาชีอะฮฺถือว่าที่ย้อนกลับของศาสนา ความเชื่อ ความประพฤติ และการเมืองคือท่านศาสดา ศ. และซุนนะฮฺของอะฮฺลุลบัยต์ อ. และจะไม่ยอมรับซุนนะฮฺของท่านศาสดาที่รายงานมาจากบุคคลอื่นที่ไม่ใช่อะฮฺลุลบัยตฺ ฉะนั้นจึงเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ยืนยันให้เห็นว่าชีอะฮฺไม่ได้เกี่ยวข้องกับอับดุลลอฮฺ บิน ซะบะฮฺ เพราะหลังจากท่านศาสดา ศ. ชีอะฮฺจะไม่ยอมรับริวายะฮฺของคนอื่นนอกจากอะฮฺลุลบัยตฺ ดังริวายะฮฺที่กล่าวว่า
الشيعة الذين إذا اختلف الناس عن رسول الله أخذوا بقول علی وإذا اختلف الناس عن علی أخذوا بقول جعفربن محمد
ชีอะฮฺได้แก่บุคคลที่เมื่อประชาชนมีความขัดแย้งกันในคำพูดของท่านศาสดา พวกเขาจะยึดคำพูดของท่านอะลี และเมื่อประชาชนขัดแย้งกันในคำพูดของท่านอะลี พวกเขาก็จะยึดคำพูดของ ญะอฺฟัร บิน มุฮัมมัด
